Mikołajki – skąd się wzięło to święto

Mikołajki – skąd się wzięło to święto i zwyczaj dawania prezentów 6 grudnia?

Mikołajki to wyczekiwane przez dzieci święto. 6 grudnia pojawia się przedsmak świątecznej gorączki – pisanie listów do Mikołaja, myślenie o prezentach... A skąd w ogóle zwyczaj dawania sobie prezentów i czekanie na wizytę Mikołaja 6 grudnia? Historia mikołajek zaczyna się od katolickiego biskupa i świętego – Mikołaja z Miry.

Mikołajki, czyli dzień św. Mikołaja to zwyczaj, który świętujemy 6 grudnia i w czasie którego nocą z 5 na 6 grudnia Święty Mikołaj odwiedza grzeczne dzieci. Zwyczajowo tego dnia maluchy otrzymują od Mikołaja prezenty – najczęściej jakieś drobiazgi. Święto obchodzi się na cześć św. Mikołaja z Miry, katolickiego biskupa i świętego, którego wizerunek w innych religiach, regionach i kulturach przybiera też miano Dziadka Mroza i Gwiazdora. Co ciekawe, postać ta ma niewiele wspólnego z wizerunkiem Mikołaja, którego znamy i rozpowszechniamy.  Sprawdź, czy mikołajki to święto, które obchodzi się także w innych krajach.

Kiedy świętujemy Dzień Św. Mikołaja?

Dzień św. Mikołaja (inaczej Mikołajki) obchodzi się 6 grudnia – wtedy przypadają imieniny Mikołaja i jest to w kalendarzu katolickim dzień wspominania świętego, który był biskupem – Mikołaja z Miry.

Czy zatem mikołajki to święto? Nie, tego dnia normalnie idziemy do pracy, szkoły, przedszkola. Ale… ten dzień to doskonała okazja – zaraz obok świąt Bożego Narodzenia – do wręczania sobie prezentów i wizyty św. Mikołaja.

Mikołajki: tradycje i zwyczaje w Polsce

Mikołajki – jaka jest historia tego święta? Zwyczaj świętowania i wręczania sobie w tym czasie prezentów związany jest z legendą, która dotyczy postaci Świętego Mikołaja. Przynosi on maluchom podarki, zazwyczaj drobne zabawki, słodycze itp. Wręczanie prezentów 6 grudnia jest związane z opowieścią, która istnieje już od X wieku. Jest to średniowieczna historia życia biskupa z Miry, który w dniu 6 grudnia wręczał dzieciom prezenty oraz dbał o najbardziej potrzebujących. Obecnie mikołajki to kontynuowanie tej tradycji, ale w nieco zmieniony sposób. W nocy z 5 na 6 grudnia Mikołaj zostawia grzecznym dzieciom drobne prezenty – pod poduszką, w butach czy w skarpetach powieszonych przy kominku itp. 

Mikołaj przynosi prezenty nie tylko 6 grudnia, ale także w Wigilię, a ponieważ ma dużo pracy jednej nocy, ma swoich zastępców i zastępczynie. W Wigilię prezenty przynoszą:

• Gwiazdka – Dolny Śląsk,
• Gwiazdor – Wielkopolska, Kaszuby i Kujawy,
• Dzieciątko Jezus – Śląsk,
• Aniołek – Małopolska i Śląsk Cieszyński,
• Dziadek Mróz – Podlasie.

W XIX wieku św. Mikołaj odwiedzał dzieci razem z diabłem i aniołem, a współcześnie podział na dobrą i złą drużynę Mikołaja widać podczas obchodów tzw. Mikołajów Beskidzkich.

Mikołajki w innych krajach

Zwyczaj obchodzenia mikołajek nie istnieje jedynie w Polsce. Praktykuje się go również w innych krajach, choć nieco inaczej niż u nas. W tym wyjątkowym dniu dzieci dostają prezenty niezależnie od szerokości geograficznej. W każdym kraju otrzymują je jednak od kogoś innego:

• we Francji jest to świecki Pere Noel,
• w Szwecji skrzat Jultomte, w Holandii – Sinterklass,
• w Rosji – Dziadek Mróz (ale dopiero w Nowy Rok),
• we Włoszech prezenty rozdaje wiedźma Befana w Święto Trzech Króli,
• w Danii dzieci obdarowuje Julemanden (Świąteczny Człowiek),
• w Grecji zaś to nie św. Mikołaj przynosi dzieciom prezenty, lecz św. Bazyli Wielki (1 stycznia),
• w Chinach- Shengdan Laoren,
• w Anglii Father Christmas,
• na Hawajach Kanakaloka,
• w Hiszpanii Los Reyes Magos,
• w Japonii Santa Kurohsu,
• na Węgrzech Karácsony Apó. 

Inne są również daty wręczania podarków – dzieci w Belgii otrzymują prezent już 5 grudnia, podobnie jest w Holandii. W Stanach Zjednoczonych Dzień Świętego Mikołaja przypada w adwentową niedzielę, która jest najbliżej 6 grudnia. W Hiszpanii, Czechach i Słowacji, tak jak u nas, dzieci otrzymują prezenty 6 grudnia. 

Ciekawostki o mikołajkach

Oto kilka ciekawostek związanych z mikołajkami: 

• Mikołajki to polska nazwa święta, które obchodzi się ku czci św. biskupa Mikołaja z Miry.
• Do XIX wieku mikołajki były dniem wolnym od pracy.
• Tradycyjnym mikołajkowym podarkiem dla dzieci w Holandii są czekoladowe litery.
• Osoba, która przynosi prezenty, ma wiele imion, zależnie od państwa i tradycji.
• Rudolf i jego czerwony nos został wymyślony na potrzeby marketingowe w 1939 roku. Sieć domów towarowych Montgomery Ward zleciła stworzenie opowieści, która zwiększy świąteczne obroty.
• W Austrii Świętemu Mikołajowi towarzysz Krampus – pół-kozioł, pół-demon, który ma karać dzieci, które są niegrzeczne. W Holandii zaś jego pomocnik to Zwarte Piet (Czarny Piotruś).
• Współczesny wizerunek św. Mikołaja pojawił się w 1930 roku w reklamie Coca-Coli.